جعل سند چیست | جعل سند چه مجازاتی داد؟

به گزارش ستاره پارسی: وکیل متخصص جرم جعل در تعریف جرم جعل اسناد میگوید: ابتداعا باید این موضوع را بصورت جداگانه بررسی کنیم. همانطور که میدانیم جعل بمعنی دگرگون کردن و تقلب کردن میباشد. به عبارت دیگر واقعیت را بگونه ای دیگر بیان کردن است. (قلب حقیقت یا واقعیت). نوشته ها هم بصورت سند هستند. که میتواند عادی یا رسمی باشد.

پس جعل اسناد و نوشته ها عبارتنداز: ایجاد هرگونه تغییرو دگرگونی که بدون اجازه و به قصد تقلب در مفاد (جعل معنوی) یا ماهیت (جعل مادی) اسناد اعم از رسمی یا عادی که قابلیت ضرر داشته باشد. یکی از بارزترین جعل ها،جعل اسناد و نوشته است. که از سال ۱۳۰۴ قانون گذار آن را جرم انگاری کرده است و مجازات برای آن قرار داده است. از منظر حقوقی تعریف قانونی در مورد جرم جعل اسناد و نوشته ها نداریم. اما در ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی قانون گذار مصادیقی را برای این جرم تعیین کرده اند: مانند ساختن یا نوشتن سند یا ساختن مهر یا تراشیدن و خراشیدن و الحاق کردن و الصاق کردن و نظایر آن را بیان نموده است. و در انتهای ماده ذکر کرده است که بدون اجازه و به قصد تقلب انجام گیرد.

تعریف قانونی اسناد چیست؟

به موجب ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی سند عبارتند است از: نوشته ی مکتوب که در مقام دعوی قابلیت استناد داشته باشد. که به دو دسته اسناد عادی و رسمی تقسیم میشود. مطابق ماده ۱۲۸۷ اسناد رسمی، اسنادی هستند که در نزد سایر مامورین رسمی در حدود صلاحیت آنها طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشند. و به استناد ماده ۱۲۸۹قانون مدنی اسنادی که در اداره ی ثبت اسناد و املاک و یا دفاتر ثبت شده باشند. چنانچه سندی خصوصیات ماده ۱۲۸۷ را نداشته باشد سند عادی نامیده میشود.

جرم جعل اسناد هویتی چگونه است؟

وکیل متخصص جعل اسناد میگوید: جعل اسناد هویتی یعنی جاعل بدون اجازه و بقصد تقلب و ضرر زدن به دیگری و رسیدن به اهداف و مقاصد خود مدارک شناسایی فرد را که متعلق به اوست تغییربدهد. اسناد هویتی مدارک و نوشته های هستند، که هویت شخص را بیان می کنند. که باعث شناسایی شخص میشود. و این اسناد در اجتماع کاربرد بسیاری دارند.

چند مثال: مانند گواهی نامه (کسی که از سوی اداره راهنمایی و رانندگی و قبولی در آزمون رانندگی اجازه رانندگی به او داده میشود) مانند شناسنامه (سندی که تمام مشخصات فرد در آن ذکر می شود مانند نام، تاریخ تولد، نام پدر و مادر….) مانند کارت ملی، گذرنامه (مجوز قانونی برای خارج شدن از کشور و وارد شدن به ;شور دیگر) پایان خدمت، مدارک شناسایی دولتی …

نکته: از میان اسناد هویتی نام برده شده، جعل گواهی نامه و گذرنامه بسیارمرسوم میباشد.

ارکان تشکیل دهنده جرم جعل اسناد

وکیل جرم جعل اسناد بیان میدارد: جرایم برای محقق شدن به سه رکن اصلی قانونی،مادی و معنوی نیازمند هستند. که در صورت نبود یکی از آنها جرم محقق نمیشود.

عنصر قانونی جرم که به هر فعل و ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد، اطلاق میشود. در مورد جرم جعل اسناد و نوشته ها قانونگذار صراحتا در ماده ۵۲۶ برای آن مجازات مقرر کرده است.

عنصر مادی جرم که همان رفتار فیزیکی و مادی مرتکب(جاعل)میباشد که میتواند حسب مورد در شکل اسناد مانند امضاء کردن،ساختن … باشد یا تغییر در مفاد و محتوای آن مانند تغییر نام،تغییر کلمه…

عنصر معنوی جرم که در برگیرنده ی سوءنیت میباشد. که میتواند عام یعنی عمد و آگاهی یاخاص قصد و اراده فاعل در ارتکاب جرم باشد.

عنصر مادی جرم جعل اسناد و نوشته ها می تواند بصورت ترک فعل نیز باشد. مانند اینکه دادستان یا منشی دادسرا اظهارات شخص را صورت جلسه کرده و به متهم گفته این جرم را قبول دارید یا خیر؟ ومتهم میگوید: خیر.این را منشی یا دادستان نمینویسید. این مورد از مصادیق، ترک فعل است. متهم به فرض نوشته شده، امضاء میکند! سپس متوجه موضوع میشود. حالا باید ثابت کند که قسمتی از صورت جلسه واقعیت ندارد. در حالی که در سند رسمی نوشته شده و خلاف واقعیت است.

مجازات جرم جعل اسناد و نوشته ها

با توجه به این که جرم جعل از دسته جرایم کیفری و غیر قابل گذشت میباشد. قانون گذار در مورد مجازات اسناد اعم از عادی و رسمی مجازات را بدین شرح تعیین نموده است:

الف) بموجب ماده ۵۲۵ قانون مجازات اسلامی جعل احکام یا امضاء یا اسکناس رایج داخلی و خارجی  یا اسناد یا حواله های صادره از خزانه دولتی و سایر اسناد تعهدآور یا چک (اسناد عادی) علاوه بر جبران خسارت به حبس از ۱تا ۱۰ سال محکوم خواهند شد. با توجه به تبصره این ماده جعل عمدی در مورد علایم استاندارد ملی یا بین المللی به حداکثر مجازات در این ماده محکوم خواهند شد.

ب) مطابق ماده ۵۲۶ قانون مجازات جعل اسکناس رایج داخلی و خارجی یا اسناد تعهدآور بانکی که بقصد برهم زدن نظام و امنیت سیاسی و اجتماعی یا به علم مجعول بودن استفاده کند. چنانچه مفسد و محاربه شناخته نشود. به حبس از ۵ تا ۲۰ سال محکوم خواهند شد.

پ) به استناد ماده ۵۲۷ قانون مجازات جعل اسناد و مدارک تحصیلی دانشگاهی و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی داخل یا خارج علاوه بر جبران خسارت به حبس از ۱ تا ۳ محکوم خواهند شد و در صورتی که مرتکب یکی از کارکنان دولتی (وزارتخانه، سازمانها، موسسات یا نهادهای وابسته به دولت) باشد، به حداکثر مجازات مقرر شده در این ماده محکوم خواهد شد.

ت) به موجب ماده ۵۳۲ قانون مجازات اگر هر یک از کارمندان و مسئوولان دولتی در اجرای وظایف خود مرتکب جعل اسناد و نوشته ها بشوند، علاوه بر مجازاتهای اداری و جبران خسارت وارده به حبس از ۱ تا ۵ سال یا پرداخت ۶تا ۳۰ میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهدشد.

ث) استفاده از اوراق مجعول با علم و آگاهی به موجب ماده ۵۳۵ قانون مجازات علاوه بر جبران خسارت وارده به حبس از ۶ ماه تا ۳سال یا ۳ تا ۱۸ میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.

ج) مطابق ماده ۵۳۶ قانون مجازات جعل اسناد و نوشته های غیر رسمی و استفاده ی آن با علم علاوه بر جبران خسارت به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال یا ۳ تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد. که با توجه به قانون کاهش مجازاتهای تعزیری مصوب اردیبهشت ۱۳۹۹ این ماده مشمول تخفیف قرار گرفته شده است.

چ) به استناد ماده ۵۳۹ قانون مجازات اسلامی جعل معافیت از خدمت دولت یا نظام وظیفه به حبس از ۶ ماه تا ۱ سال و یا جزای نقدی ۳ تا ۶ میلیون ریال محکوم خواهد شد.

ح) به موجب ماده ۵۴۰ جعل سایر تصدیق نامه ها که به ضرر شخص ثالث یا خسارتی بر خزانه دولت وارد آورد علاوه بر جبران خسارت به ۷۴ ضربه شلاق یا ۲۰۰ هزار تا ۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.

مرجع صالح جهت رسیدگی به این جرم

دادگاه صالح جهت رسیدگی به جرم جعل اسناد و نوشته ها، با توجه به متفاوت بودن انواع جرم اسناد متفاوت است. اگر جعل اسناد به منظور برهم زدن امنیت و نظام و محاربه باشد، دادگاه انقلاب صالح به رسیدگی می باشد. و اگر مجازاتهای آن از درجه ۴ به پایین باشد، یعنی حبس زیر ۱۰ سال باشد، دادگاه کیفری ۲ صالح به رسیدگی به این جرم می باشد. و اگر مجازات آن حبس بالای ۱۵ باشد، دادگاه کیفری یک صالح به رسیدگی می باشد.

تقسیم بندی درجات جرایم تعزیری:

به استناد ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مجازاتهای تعزیر ۸ درجه است که از شدیدترین یعنی حبس بیش از ۲۵ سال تا درجه ۸ که حبس آن تا ۳ ماه است. به همین ترتیب سایر مجازاتها از قبیل جزای نقدی و شلاق و مصادره اموال و انفصال دایم و موقت نیز در این تقسیم بندی جای گرفته اند.